قلم‌نیوز:فساد
اقتصادی و مالی از مشکلات بسیار جدی است که امروزه گریبان کشورهای گوناگون
را گرفته است و این مسئله تنها مختص ایران نیست. هنگامی که پدیده فساد شکل
می‌گیرد و در تمام اقتصاد ریشه می‌دواند آنگاه می‌بینیم که پایه و اساس
اقتصاد دچار ویرانی می‌شود. در این میان سوال مهم این است که چرا فساد در
یک اقتصاد شکل می‌گیرد؟ آلبرت بغزیان، کارشناس مسائل اقتصادی و استاد
دانشگاه در پاسخ به این پرسش به «ابتکار» گفت: با توجه به مسائلی که در
ایران وجود دارد می‌توانم بگویم فساد به چند دلیل در اقتصاد شکل می‌گیرد.
اولین عامل موثر در شکل‌گیری فساد بحث زمینه‌هایی است که فساد را تشویق
می‌کند. ایجاد رانت، سوءاستفاده‌ها از نبود قوانین صحیح و غفلت مسئولان از
جمله زمینه‌هایی است که گسترش فساد را تشویق می‌کند.
این
استاد دانشگاه همچنین با بررسی عامل موثر دوم در شکل‌گیری فساد ادامه داد:
مسئله بعدی بحث مبارزه و میزان جرایم برای جرم فساد است. به عبارتی دیگر
هنگامی که مجازات متناسب با جرم مرتکب‌شده نباشد طبیعی است که فساد گسترش
باید.
بغزیان
در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تغییر ارزش‌ها طی سال‌های اخیر اشاره کرد و
در این خصوص ادامه داد: یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در مسئله گسترش فساد
در اقتصاد نیز بحث فرهنگ و اخلاق است.
وی اظهار کرد: در گذشته صداقت در تجارت و اخلاق در کسب‌وکار یک ارزش محسوب می‌شد اما الان زرنگی و سوءاستفاده ارزش شده است.
ارز دولتی نمونه کاملی از زمینه ایجاد فساد و رانت است
این
کارشناس مسائل اقتصادی دو عامل اول در شکل‌گیری فساد بسیار مهم دانست و در
این‌باره گفت: دو عامل اصلی یعنی زمینه‌های تشویق فساد (ایجاد رانت) و
بحث نظارتی و جرایم از اهمیت بیشتری برخوردار است و بیشتر باید مورد توجه
قرار بگیرد. اگر پرسیده شود که آیا در ایران قوانینی وجود دارد که به شکل
گسترده ایجاد رانت و فساد کند یا خیر؟ جواب بله است. ما در بحش ارز دولتی
کاملا می‌توانیم این مسئله را شاهد باشیم.
بغزیان
همچنین در ادامه گفت‌وگو به چالش پرداخت ارز 4200 هزار تومانی اشاره کرد و
گفت: تخصیص ارز دولتی به شکل نامناسب سبب می‌شود که برخی افراد برای به
دست آوردن این فرصت پیش‌قدم شوند. از سوی دیگر هنگامی که اجازه واردات
کالایی داده شود که با ارز دولتی می‌آید اما نظارتی بر روی آن نخواهد بود
نیز چالش‌هایی را به وجود می‌آورد به این صورت که کالا با ارز دولتی وارد
می‌شود و فرد واردکننده یا کالا را با ارز 30 هزار تومانی معامله می‌کند و
یا ترجیح می‌دهد کالا را احتکار کند.
وی افزود: این نمونه‌ها یعنی اینکه زمینه رانت و فساد وجود دارد و ممکن است این مسئله علی‌رغم ادعاها باز هم اتفاق بیفتد.
در بخش تنبیه مشکلاتی داریم
وی
با بیان این مسئله که باید چالش‌های در بحث تنبیه و جریمه از بین برود
ادامه داد: در قسمت جرایم و تنبیهات نیز ما مشکلاتی داریم. البته هنگامی که
آقای رئیسی عهده‌دار قوه قضاییه شدند اعتبار از دست رفته به قوه قضائیه
بازگشت و اعتماد بیشتری ایجاد شد. چراکه ایشان و همکاران‌شان بدون هیچ خط
قرمزی وارد مرحله برخورد با مفسدان شدند و بسیاری از پرونده‌هایی که مختومه
اعلام شده بود و یا مسکوت مانده بود را بررسی کردند و با مفسدان برخورد
کردند.
جریمه باید متناسب با جرم باشد
این
کارشناس مسائل اقتصادی همچنین با تاکید بر این مسئله که جریمه به اندازه
جرم باشد ادامه داد: من معتقدم جریمه و تنبیه باید با جرم تناسب داشته
باشد. به عنوان مثال اگر فردی به اندازه 100 هزار تومان تخلف انجام داده
است جریمه آن باید 200 هزار تومان باشد. چراکه اگر جریمه از میزان جرم کمتر
باشد فرد به راحتی جریمه را می‌پردازد و باز به کار خود ادامه می‌دهد.
وی
افزود: به بیانی دیگر اگر سیستم به‌گونه‌ای نباشد که تنبیه مناسبی را برای
مفسدان در نظر نگیرد ما همچنان شاهد بروز فساد در اقتصاد خواهیم بود.
این
استاد دانشگاه با اشاره به رقم‌های نجومی فساد طی سال‌های اخیر ادامه داد:
مفاسدی که وجود داشته و دارد متاسفانه اعداد و رقم نجومی به خود گرفته و
این مسئله مستلزم برخوردهای جدی هم در زمینه گسترش فساد و رانت و هم در
زمینه تنبیه و مجازات است.
برخورد با فساد عزم و اراده می‌خواهد
بغزیان
در پاسخ به این پرسش که دست دولت سیزدهم تا چه اندازه برای کاهش فساد در
اقتصاد باز است؟ گفت: برخورد با فساد عزم و اراده می‌خواهد. خوشبختانه ما
تجهیزات و قوانین کامل و مناسبی برای کنترل میزان فساد داریم و دولت بعد
باید با عزم جدی در این زمینه داشته باشد و با دلسوزی و همچنین در نظر
گرفتن منافع ملی در این زمینه قدم بردارد.
منبع: ابتکار
